Okolice Karpacza obfitują w różnego rodzaju osobliwości oraz ciekawostki przyrodnicze. Jedno z takich miejsc można znaleźć ok. 200 m poniżej ulicy Strażackiej i Dzikiego Wodospadu. W tym miejscu rzeka tworzy naturalną, dwumetrową kaskadę, u której podnóża powstał naturalny basen eworsyjny, zwany również kotłem wirowym. Jest to zbiornik wodny o regularnych kształtach, średnicy 8 metrów i głębokości 2,5 metra, wyrzeźbiony w litej marmurowej skale. Tajemniczy kocioł, mimo idealnych kształtów, został wyżłobiony w dnie rzeki przez samą naturę. Najprawdopodobniej powstał on na skutek energii mas wody, spadającej z istniejącego tu niegdyś wodospadu.
Jeszcze ciekawsze miejsce znajduje się jednak na lewym brzegu Łomnicy, mniej więcej pół metra powyżej lustra wody basenu eworsyjnego. Możemy tam znaleźć marmit, kociołek eworsyjny o znacznie mniejszych rozmiarach oraz o odwróconych proporcjach – jego głębokość jest bowiem znacznie większa od jego średnicy. Wydaje się, iż taki twór nie mógł powstać w naturalny sposób, a mimo to jest on w całości dziełem sił przyrody. Co ciekawe, mimo rozwoju nauki i techniki, do dzisiaj proces powstawania marmitów nie został dokładnie wyjaśniony. Jedna z teorii głosi, że kotły wirowe powstają w wyniku działania wprawionych w ruch wirowy głazów. Poruszone prądem rzeki głazy żłobią dno rzeki, stopniowo drążąc formę skalną, która kształtem przypomina idealną studnię. Geomorfolodzy utrzymują, że karkonoski marmit powstał u schyłku epoki lodowcowej, na skutek ruchu mas wody, wypływającej z topniejących lodowców, których pozostałości stanowią dziś wody Wielkiego oraz Małego Stawu. Podobne formy można niekiedy spotkać w jaskiniach krasowych, gdzie powstają one dzięki działalności przepływających przez jaskinie podziemnych rzek. Należy jednak podkreślić, iż jaskinie krasowe powstają w stosunkowo miękkich skałach osadowych, głównie w wapieniach. W przypadku marmitu karkonoskiego mamy do czynienia z twardą skałą magmową, jaką jest granit. Mimo wszystko, jest to jedyna prawdopodobna teoria,tłumacząca powstanie tej niezwykłej formacji skalnej.
Teorię tą poparły badania geologiczne, prowadzone w okolicach Karpacza. W czasie pierwszej wyprawy naukowo – badawczej, która miała miejsce w 1892 roku, z dna marmitu wydobyto około 30 idealnych, granitowych otoczaków, z których największy miał masę 25 kg. Najładniejsze okazy trafiły do muzeum w Berlinie oraz w Jeleniej Górze. Przeprowadzone równo 100 lat późnej badania pozwoliły wydobyć z marmitu kolejne otoczaki o regularnym, kulistym kształcie. Po oczyszczeniu kotła umieszczono je z powrotem na miejscu i zalano wodą. Być może pewnego dnia uda się w pełni wyjaśnić mechanizm, który spowodował powstanie zarówno samego kotła jak i otoczaków. Na razie jednak pozostaje to kolejną tajemnicą niezwykłej przyrody tego regionu.
